PARKI NARODOWE, KRAJOBRAZOWE
REZERWATY I POMNIKI PRZYRODY
Ochrona środowiska naturalnego w regionie.
Unikalna, w wielu miejscach prawie niezmieniona przyroda sprawia,
że byłe województwo krośnieńskie (obecnie wchodzące w skład woj. podkarpackiego)
należy do najbardziej cennych przyrodniczo miejsc w Europie. Ponad 73% powierzchni
byłego województwa ma status terenów chronionych. Znajdują się tu 2 parki narodowe,
(trwają prace nad utworzeniem trzeciego), 31 rezerwatów przyrody, 5 parków krajobrazowych,
3 obszary chronionego krajobrazu, 155 pomników przyrody.
Bieszczadzki Park Narodowy, Cisniansko-Wetlinski Park Krajobrazowy oraz Park Krajobrazowy
Doliny Sanu weszły w skład ustanowionego przez UNESCO Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery "Karpaty Wschodnie".
Obszar Bieszczadów, ze względu na liczne występowanie wielu rzadkich gatunków ptaków został
również uznany przez międzynarodowe organizacje ochrony przyrody za ostoje ptaków o randze europejskiej.
PARKI NARODOWE:
Bieszczadzki Park Narodowy
Ustrzyki Górne
38-714 Ustrzyki Górne
GMINA : Lutowiska
TEL. FAX, TLX : (0-13) 461-10-36 w.50
MUZEUM : Bieszczadzkie Muzeum Przyrodnicze
ADRES MUZEUM : 38-700 Ustrzyki Dolne, ul. Belzka 7
TEL., FAX, TLX : (0-13) 461-10-91
FORMY TURYSTYKI : przyrodnicza, piesza, wędrówkowa narciarska i konna, rowery górskie -
po wytyczonych szlakach i ścieżkach dydaktycznych
BPN utworzony w 1973 r., dwukrotnie powiększany, obecnie zajmuje powierzchnie 27 tys. ha.
Chroni najcenniejsze partie polskich Bieszczadów z głównymi szczytami: Tarnica (najwyższy szczyt 1346 mnp),
Krzemień, Halicz, Bukowe Berdo, Rozsypaniec, Kinczyk Bukowski,
Poloniny (Caryńska, Wetlińska, Małej i Wielkiej Rawki) wraz z otaczającymi je
masywami leśnymi, puszcza bukowa u źródeł Solinki, rejon dawnej wsi Moczarne,
tereny źródliskowe potoków Wielki Lutowy i Smerek, lasy w rejonie Sianek i Beniowej,
dolina potoku Wołosatka, tereny łąkowo-pastwiskowe w rejonie Berehów Górnych i Wetliny.
Osobliwy dla Karpat Wschodnich układ pięter roślinnych (bez regla górnego), zbiorowiska połonin
z roślinnością typu wschodniokarpackiego, subalpejskiego i alpejskiego z licznymi endemitami.
Bogata flora (ok. 900 gatunków naczyniowych, 300-porostów, 200 - mchów). 200 gatunków kręgowców, w tym 40-ssaków:
niedźwiedź brunatny, żubr, wilk, lis, dzik,
jeleń szlachetny, łoś, sarna, ryś, żbik, borsuk i wydra.
Duże ptaki drapieżne (m.in. orzeł przedni), liczne gady i płazy, bogaty świat owadów.
Najlepiej w środkowej Europie zachowane i ciągle ekspansywne środowisko przyrodnicze sprawiło,
że BPN awansował do rangi pierwszego w Europie i drugiego w świecie kompleksu chronionej przyrody
wspólnie z przyległymi obszarami Słowacji i Ukrainy jako Międzynarodowy Rezerwat Biosfery "Karpaty Wschodnie".
Na terenie BPN obowiązuje regulamin ruchu turystycznego.
Punkty informacyjno-kasowe: Dyrekcja BPN Ustrzyki Górne, GOPR Ustrzyki Górne,
Wetlina, Suche Rzeki, Berehy Górne, Nasiczne i Muczne.
MAGURSKI PARK NARODOWY
Magurski Park Narodowy
Krempna 59
38-232 Krempna
tel.Krempna 99, tel./fax 090 395 197
FORMY TURYSTYKI : kwalifikowana, głównie piesza, rowery górskie i turystyka przyrodnicza
MPN powstał w 1994 r. Powierzchnia ok. 20 tys. ha.
Obejmuje ochrona masyw Magury Watkowskiej oraz przylegające do
niego z południa pasma wzgórz w źródłowym rejonie Wisloki.
87% terenu stanowią lasy, 13%- laki i pastwiska. Jedna z najbogatszych w
Beskidzie Niskim ostoi fauny leśnej, z której 200 gatunków podlega całkowitej ochronie.
żyje tam blisko 140 gatunków ptaków ( w tym 23 - zagrożone i rzadkie w Polsce),
30 gatunków ssaków (w tym drapieżne: niedźwiedź, rys, żbik, wilk, lis, jenot, kuna leśna, wydra),
wiele przedstawicieli gadów i płazów, rzadkie chrząszcze i motyle.
TURNICKI ( PROJEKTOWANY)
Miąłby objąć tereny leżące na pograniczu byłych województw krośnieńskiego i
przemyskiego, w okolicach Arlamowa, obejmując ochrona unikalne zasoby leśne, faunę i florę.
REZERWATY PRZYRODY:
Cisy na Górze Jawor - rezerwat leśny, pow. 3,02 ha, położony obok wsi Lubne (gm. Baligród);
fragment dobrze zachowanego lasu bukowo-jodłowego, w którym znajduje się jedno z najbogatszych stanowisk cisa w Bieszczadach.
Cisy w Malinówce - rezerwat leśny, pow. 4,02 ha, we wsi Malinówka (gm. Haczów); ponad 100 sztuk
cisów, największe skupisko cisa w płd.- wsch. Polsce.
Cisy w Nowej Wsi - rezerwat leśny, pow. 2,18 ha, na stoku góry Cergowa (gm. Dukla);
las jodłowy z domieszka sosny, buka i brzozy, wśród których rośnie 76 cisów.
Dzwiniacz - rezerwat florystyczny, pow. 11 ha, w meandrach Sanu, na terenie dawnej wsi Dzwiniacz
(gm. Lutowiska); torfowisko wysokie oraz bór bagienny ze świerkiem rozmnażającym się wegetatywnie.
Gołoborze - rezerwat geologiczny, pow. 13,9 ha, położony w dolinie Rabianskiego Potoku
(gm. Baligród). Zakres ochrony obejmuje: zbocze górskie zbudowane z luźnych kamieni, zespól
leśny, składający się z buczyny karpackiej, olszyny bagiennej i karpackiej, laki ziołoroślinnej.
Góra Sobien - rezerwat leśno-krajobrazowo-florystyczny, pow. 5,34 ha, na wzgórzu Sobien w
paśmie Gór Słonnych (gm. Lesko). Las mieszany z ciekawymi gatunkami skąponogów i pierwowijów.
Ruiny zamku należącego niegdyś do rodziny Kmitów.
Hulskie im. Stefana Myczkowskiego - rezerwat leśno-florystyczny, pow. 189,87 ha, na południowych
stokach masywu Otryt (gm. Lutowiska). Obejmuje pozostałości dawnej puszczy karpackiej z pomnikowymi bukami.
Igielki - rezerwat leśno-florystyczny, pow. 28 ha, w pobliżu wsi Mszana (gm. Dukla).
Chroni zespól ponad 150 cisów i rzadkie rośliny.
Kretówki - rezerwat leśny, pow. 95,91 ha, koło Jabłonicy Polskiej (gm. Haczów).
Las jodłowo-sosnowo-bukowy, w którym znajduje się ok. 400 cisów.
Krywe - rezerwat leśno-faunistyczny, pow. 514 ha, w Bieszczadach nad Sanem.
Chroni węza Eskulapa oraz drzewostan buka i jawora.
Litmirz - rezerwat torfowiskowy, pow. 13 ha, w Bieszczadach nad górnym Sanem,
u podnóża Kiczery Sokolickiej (gm. Lutowiska). Chroni torfowisko wysokie o charakterze wschodniokarpackim.
Lokiec - rezerwat florystyczno-torfowiskowy, pow. 10 ha, nad górnym Sanem
(gm. Lutowiska). Torfowisko, na którym występują mchy, porosty, rzadkie zioła, wegetatywnie rozmnażający się świerk.
Modrzyna - rezerwat leśny, pow. 17,69 ha, w pobliżu Barwinka (gm. Dukla).
Jedyne w Beskidzie Niskim stanowisko modrzewia polskiego.
Olsza Kosa w Steznicy -1,79 ha, na stokach góry Markowskiej nie opodal
wsi Steznica (gm. Baligród). Chroni olsze zielona.
Olszyna Legowa w Kalnicy - rezerwat florystyczny, pow. 14 ha, (gm. Cisna).
Chroni olsze czarna i rzadkie rośliny.
Prządki - rezerwat geologiczny, pow. 14 ha, we wsi Czarnorzeki (gm. Korczyna).
Zakres ochrony obejmuje kilka samotnych ostańców skalnych.
Przełom Jasiołki - rezerwat florystyczny, pow. 123 ha, pomiędzy wzniesieniami
Ostra i Piotrus
(gm. Dukla). Chroni 272 gatunki roślin naczyniowych.
Sine Wiry - rezerwat geologiczny, pow. 450 ha, obejmuje tereny od miejscowości
Luh do Polanek (gm. Cisna). Obejmuje tereny leśne oraz ośmiokilometrowy odcinek
rzeki Wetliny z przełomami, progami i blokami skalnymi.
Tarnawa - rezerwat florystyczno-torfowiskowy, pow.34,4 ha, nad górnym Sanem
(gm. Lutowiska). Obejmuje dwa torfowiska wysokie o charakterze wschodniokarpackim.
Chroniona jest rzadka roślinność w tym osobliwość: mięsożerna rosiczka okrągłolistna.
Tysiąclecia na Cergowej Górze - rezerwat florystyczny, pow. 6,35 ha, w najwyższych
partiach góry Cergowa (gm.Dukla). Rezerwat chroni cisy i rzadkie gatunki roślin. Niewielkie jaskinie pochodzenia tektonicznego.
Wadernik - rezerwat leśno-florystyczny, pow. 11 ha, w pobliżu wsi Mszana (gm. Dukla).
Obejmuje ponad 200 cisów i unikalne rośliny.
Woronikówka - rezerwat leśno-florystyczny, pow. 15 ha, obok osady Lubne (gm. Baligród).
Chroni 120 cisów i rzadkie rośliny.
Zakole - rezerwat torfowiskowy, pow. 5,25 ha, leży w zakolu górnego Sanu,
(gm.Lutowiska). Stanowisko pierwotnej roślinności torfowiskowej.
Zwięzło - rezerwat geologiczny,
pow. 1,74 ha, Rezerwat jest położony na zboczach Chryszczatej (gm. Komancza). Obejmuje Jeziorka
Duszatynskie, powstałe w 1907 roku w wyniku osunięcia się ziemi i skal wraz z rosnącym starym
borem jodłowo-bukowym oraz zamknięciem biegu potoku Olchowaty.
Polanki (gm. Sanok)
Bukowica (gm. Komancza)
Dyrbek (gm. Lesko)
Chwaniów- rezerwat leśny, pow. 216,54 ha (gm.Ustrzyki Dolne)
Na opalonym- rezerwat leśny, pow. 354,47 ha (gm.Ustrzyki Dolne)